แมงยุ้มวะแห่งลำน้ำเข็ก ทรัพยากรเฉพาะถิ่นของอุทยานแห่งชาติทุ่งแสลงหลวง

ถ้าเอ่ยถึง “แมงยุ้มวะ” หลายคนอาจจะทำหน้างงๆ แต่นี่คือภาษาพื้นบ้านที่ชาวบ้านริมน้ำเข็กใช้เรียก “แมงกะพรุนน้ำจืด” มีลักษณะการเคลื่อนไหวหุบเข้าและกางออกคล้ายการ “ขยุ้ม” ชาวบ้านจึงเรียก “แมงยุ้มวะ”

รู้จัก...แมงกะพรุนน้ำจืด Freshwater Jelly fish ในพื้นที่อุทยานแห่งชาติทุ่งแสลงหลวง บริเวณแก่งวังน้ำเย็นเป็นแก่งหินขนาดใหญ่ กว้าง 40 - 50 เมตร ยาวประมาณ 150 เมตร มีโขดหินน้อยใหญ่เรียงรายอยู่กลางลำน้ำ ล้อมรอบด้วยป่าดิบแล้งที่มีความอุดมสมบูรณ์ ซึ่งอยู่ห่างจากหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ สล.8 (หนองแม่นา) ตำบลหนองแม่นา อำเภอเขาค้อ จังหวัดเพชรบูรณ์ ระยะทางประมาณ 7 กิโลเมตร

แมงกะพรุนน้ำจืดที่พบในประเทศไทยมีสองชนิดได้แก่ แมงกะพรุนลุ่มน้ำโขง Craspeda-custa sinensis ซึ่งเป็นสายพันธุ์น้ำนิ่ง ส่วนแมงกะพรุนที่พบในอุทยานแห่งชาติทุ่งแสลงหลวงมีชื่อว่า "แมงกะพรุนลำน้ำเข็ก"(Craspedacusta sowerbyi) เป็นสายพันธุ์น้ำไหล และยังเป็นการสำรวจพบแมงกะพรุนน้ำจืดที่ปรากฏตัวบนภูเขาสูงเป็นแห่งที่สองของโลก โดยแห่งแรกอยู่ที่เทือกเขาแอปปาเลเชี่ยน สหรัฐอเมริกา สันนิษฐานว่าเมื่อหลายล้านปีก่อนที่โลกเป็นน้ำทั้งหมด (Water world) เมื่อเกิดการยกตัวของแผ่นดินตอนหลังน้ำทะเลกลายเป็นน้ำจืด แมงกะพรุนที่อยู่ในรูปของสิ่งมีชีวิตขนาดเล็กจึงปรับตัวให้อยู่กับน้ำจืดได้

แมงกะพรุนลำน้ำเข็กมีชื่อพื้นบ้านว่า "แม่ยั่วะ "หรือ"แมงยุ้มวะ" สามารถพบเห็นได้ในช่วงเดือนมีนาคม – เมษายน เนื่องจากเป็นช่วงระยะตัวเต็มวัย (Medusa) ขนาดประมาณเหรียญ 5 บาท จึงสามารถมองเห็นด้วยตาเปล่า ลำตัวคล้ายร่มหรือกระดิ่ง ประกอบด้วยน้ำถึงร้อยละ 95 - 99 หลังจากสืบพันธุ์แล้วจะเข้าสู่วงจรระยะเตรียมพักตัวในรุ่นต่อไป การฟักตัวจะอยู่ใต้น้ำ และมีขนาดเล็กจนไม่สามารถเห็นได้ด้วยตาเปล่า เมื่อโตเต็มวัยจะปรากฎให้เห็นอีกครั้ง โดยวงจรนี้จะมีระยะเวลาประมาณ 1 ปี

นอกจากนี้ ยังสามารถพบเห็นแมงกะพรุนน้ำจืดได้ที่แก่งบางระจัน อยู่บริเวณลำน้ำเข็กติดกับอุทยานแห่งชาติทุ่งแสลงหลวง หน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ สล.8 (หนองแม่นา) ตำบลหนองแม่นา อำเภอเขาค้อ จังหวัดเพชรบูรณ์

ข้อมูล : คู่มือการท่องเที่ยวอุทยานแห่งชาติทุ่งแสลงหลวง กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช